ÖZET

Amaç:

Yenidoğan ünitelerinde bakım kalitesindeki ilerlemelere paralel olarak, çok düşük doğum ağırlıklı bebeklerin yaşama şansı artmakla birlikte diğer sağlık sorunları ve prematüre osteopenisi görülme sıklığında artış görülmektedir.

Gereç ve Yöntem:

Çalışmamıza, Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yenidoğan Ünitesi’nde takip edilen gebelik yaşı 34 haftanın altında olan 20 prematüre ve 20 sağlıklı matür bebek alındı. Prematüre bebeklerde doğum sonu ilk hafta ve 40 hafta dolduğunda, matür sağlıklı bebeklerde ise doğum sonrası ilk haftada serum kalsiyum, fosfor, magnezyum düzeyleri, alkalen fosfataz aktivitesi, plazma 25 hidroksi D vitamini düzeyleri değerlendirildi. Kantitatif ultrasonografi (USG) ile sağ orta tibiadan kemik ses hızı ölçüldü. Kemik ses hızı değerleri ile bebeklerin biyokimyasal parametreleri karşılaştırılması, prematüre bebeklerin yeterli Ca, P, D vitamini desteği alıp almadıkları ve aldıkları tedavilerin kemik ses hızı değerlerine (SOS) etkisi olup olmadığının değerlendirilmesi amaçlandı.

Bulgular:

Prematüre bebeklerde doğum sonu ilk hafta içinde ve 40 hafta dolduğunda ölçülen serum P, Mg, 25 (OH) D düzeyleri, kemik SOS değerleri benzer; ilk hafta içindeki serum Ca ve ALP düzeyleri ise 40 hafta dolduğunda ölçülene göre daha düşüktü [8-9.6 mg/dl; 166.6-293 U/L, p=0.001]. Prematüre bebekler 40 haftayı doldurduğunda ölçülen serum Ca, P düzeyleri matür sağlıklı bebeklerle benzerdi. Prematüre bebekler 40 haftayı doldurduğunda bakılan serum ALP aktiviteleri (293±71-178±57 U/L; p=0.001), Mg düzeyleri (0.9-0.8 mmol/L; p=0.001) ve plazma 25 (OH) D düzeyleri (38±14-27.3±12 nmol/L; p=0.001), matür sağlıklı bebeklere göre daha yüksekti. Prematüre bebeklerde, üçüncü ayları dolduğunda ölçülen kemik SOS değerleri ve altıncı ayları dolduğunda ölçülen kemik SOS değerleri, ilk hafta içinde ölçülen kemik SOS değerlerinden yüksek bulundu (2928.1 m/sn- 3007.9 m/sn- 2851 m/sn; p=0.001). Prematüre bebekler 40 haftayı doldurduklarında ölçülen kemik SOS değeri sağlıklı matür bebeklerden daha düşük bulundu (2851 m/sn ve 3093 m/sn; p=0.01). Prematüre bebeklerde, anne sütü güçlendirici kullanan bebekler ile kullanmayan bebekler arasında, intravenöz kalsiyum tedavisi alan bebekler ile almayan bebekler arasında, fototerapi alan bebekler ve almayan bebekler arasında, kemik SOS değerleri açısından anlamlı bir farklılık bulunamadı (p>0.05).

Sonuç:

Sonuç olarak; prematüre osteopenisinin değerlendirilmesinde kantitatif USG kullanımı kolay, ucuz ve non- invaviz bir yöntem olması nedeni ile bizlere kolaylık sağlamaktadır. Prematüre bebeklerin 40 haftayı doldurduklarında ölçülen kemik SOS değerlerinin matür bebeklere göre daha düşük olduğu bulunmuştur. Ayrıca anne sütü güçlendiricilerinde kemik ses hızı (SOS) değerlerine çok etki etmediği saptanmıştır. Ancak bu durum, çalışmamızdaki vaka sayısının azlığından da kaynaklanabileceği düşünülmektedir.