ÖZ

Amaç

Kadınların sağlık okuryazarlığı düzeyleri ve serviks kanseri ve Pap smear testine ilişkin sağlık inanç düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir.

Gereç ve Yöntem

Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte olan bu araştırma amaçsal örnekleme yöntemi ile seçilen ve dahil edilme kriterlerine uyan 519 kadın ile gerçekleştirildi. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan anket formu, Serviks Kanseri ve Pap Smear Testi Sağlık İnanç Modeli Ölçeği (SKPST-SİMÖ) ve Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (TSOY-32) kullanılarak toplandı.

Bulgular

Kadınların TSOY-32 puan ortalamaları 32,08±11,85 olup, %30,2’sinin sağlık okuryazarlığı “yetersiz” düzeydedir. Kadınların eğitim düzeyi, mesleği, ekonomik durum, sigara kullanımı, Pap smear testini bilme ve insan papillom virüsü aşısı olmak isteme durumu sağlık okuryazarlığını etkileyen faktörler olarak bulunmuştur (p<0,05). SKPST-SİMÖ Pap smear yarar ve motivasyon alt boyutundan 30,83±8,46 puan, “Pap smear engeller” alt boyutundan 32,70±11,41 puan, “serviks kanseri önemseme/ciddiyet” alt boyutundan 22,16±6,06 puan, “serviks kanseri duyarlılık” alt boyutundan 7,83±2,40 puan ve “serviks kanseri sağlık motivasyonu” alt boyutundan 9,15±2,86 puan aldıkları saptandı. Kadınların, sağlık okuryazarlık düzeyi ile “Pap smear yarar ve motivasyonu” alt boyutu puan ortalamaları arasında pozitif yönde zayıf bir ilişki (r=0,275) ve “Pap smear engeller” alt boyutu puan ortalamaları arasında ise negatif yönde zayıf bir ilişki (r=-0,212) olduğu görülmektedir (p=0,000).

Sonuç

Çalışmada kadınların sağlık okuryazarlığı düzeyi arttıkça Pap smear testi engel algısının azaldığı, yarar algısının ise arttığı görülmüştür. Sonuçlar, kadınların sağlık okuryazarlığının orta düzeyde olduğunu göstermekte olup, sağlık okuryazarlığını artıracak müdahalelere gereksinim bulunmaktadır.